INFORMACJA O ZMIANACH W ZASADACH DOTYCZĄCYCH UPRAWNIEŃ DO ŚWIADCZENIA PIELĘGNACYJNEGO, SPECJALNEGO ZASIŁKU OPIEKUŃCZEGO I ZASIŁKU DLA OPIEKUNA

Ustawa z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023r. poz. 1429) zakłada przebudowę od 1 stycznia 2024r. dotychczasowego systemu świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów poprzez:
– wprowadzenie do systemu prawnego nowego świadczenia – świadczenia wspierającego kierowanego bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością w wieku od ukończenia 18 roku życia,
– zmiany w warunkach przyznawania funkcjonującego obecnie świadczenia pielęgnacyjnego,
– likwidację specjalnego zasiłku opiekuńczego.

1. Świadczenie wspierające

Ww. ustawa o świadczeniu wspierającym (w skrócie u.ś.w.), wprowadza nowy rodzaj świadczenia, tj. świadczenie wspierające, które będzie skierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami. Uprawnionymi do świadczenia wspierającego będą osoby z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18 roku życia, które uzyskają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia – na poziomie od 70 pkt do 100 pkt. Poziom potrzeby wsparcia będzie ustalany w formie decyzji przez wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. Natomiast świadczenie wspierające będzie przyznawane i wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (na podstawie ww. decyzji o poziomie potrzeby wsparcia) na wniosek osoby z niepełnosprawnościami lub jej przedstawiciela.

Ustawa o świadczeniu wspierającym wejdzie w życie 1 stycznia 2024r. z pewnymi wyjątkami:
– od 1 stycznia 2024r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 87 do 100 pkt,
– od 1 stycznia 2025r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 pkt,
– od 1 stycznia 2026r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 70 do 77 pkt .

Uwaga: Wyjątkiem, od tak określonego ustawą harmonogramu jej wejścia w życie, jest art. 64 u.ś.w., zgodnie z którym osoba wymagająca opieki:
1) na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, albo zasiłku dla opiekuna,
2) na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowego, obowiązującego od 1 stycznia 2024r. brzmienia ustawy o świadczeniach rodzinnych
– będzie mogła otrzymać świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2024r., także
w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie niższym niż 87 punktów w skali potrzeby wsparcia. Świadczenie wspierające będzie przysługiwało, w zależności od poziomu potrzeby wsparcia, w wysokości od 40% wysokości renty socjalnej do maksymalnej wysokości – 220% renty socjalnej (będzie to kwota netto czyli bez potrącań na podatek dochodowy czy ubezpieczenie zdrowotne).
Co do zasady, świadczenie wspierające, będzie przyznawane nie wcześniej niż od dnia ustalenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności dla danej osoby poziomu potrzeby wsparcia – w przypadku wniosków o wydanie decyzji w tej sprawie złożonych w roku 2024, wojewódzkie zespoły orzekające będą ustalać poziom potrzeby wsparcia od dnia złożenia wniosku (a nie, jak w docelowym rozwiązaniu, od dnia posiedzenia zespołu). Takie rozwiązanie zapewni w początkowym okresie obowiązywania ustawy możliwość otrzymania przez osoby z niepełnosprawnościami świadczenia wspierającego za cały okres oczekiwania na wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia (art. 65 ust. 3 u.ś.w.).

2. Zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych

Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadziła (w art. 43) również istotne zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych w zakresie świadczeń opiekuńczych: świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku dla opiekuna.

Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach

Najważniejsze zmiany w przepisach regulujących zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego obowiązujące od 1 stycznia 2024r. – w tym nowe brzmienie art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych:

Świadczenie pielęgnacyjne od 1 stycznia 2024r. będzie przysługiwać wyłącznie osobom sprawującym opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia, mianowicie:
1) matce albo ojcu;
2) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020r. poz. 1359 oraz z 2022r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom;
3) opiekunowi faktycznemu dziecka;
4) rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego
– jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych).

Tym samym w momencie, kiedy osoba legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji – uzyska pełnoletność – świadczenie pielęgnacyjne, które pobierają osoby wskazane w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych kończy się, a ona sama nabywa prawa do innych świadczeń.

Osobom, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o świadczenia rodzinnych, rodzinie zastępczej i osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, o której mowa w ust. 3, podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka (art. 17 ust. 3e ustawy o świadczeniach rodzinnych).

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli (art. 17 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych):
1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;
3) osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
4) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.

Ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek małżonków, jednego z małżonków, rodziców, jednego z rodziców, opiekuna faktycznego dziecka, opiekuna prawnego dziecka, rodziny zastępczej, osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektora regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektora interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego osoby uczącej się, pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub innej osoby upoważnionej do reprezentowania dziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej, a także osób, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny (art. 23 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych).

W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba sprawująca opiekę zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki (art. 17 ust. 4a ustawy o świadczeniach rodzinnych). Analogiczna regulacja obowiązująca od 1 stycznia 2024r. dotyczyć również będzie osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy na podstawie przepisów dotychczasowych oraz osób pobierających zasiłek dla opiekuna, chyba że zgon osoby wymagającej opieki nastąpił przed dniem 1 stycznia 2024 r. (art. 63 ust. 12 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Dodatkowo mocą ustawy o świadczeniu wspierającym dokonano:

– uchylenia warunku rezygnacji lub niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej – oznacza to, że osoby sprawujące opiekę nie będą musiały rezygnować z aktywności zawodowej aby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne;
– w konsekwencji uchylenia warunku rezygnacji/niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej uchylono również art. 17b ustawy o świadczeniach rodzinnych, czyli przepis uzależniający przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego rolnikom, małżonkom rolników lub domownikom od warunku zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym. W związku z tym, uchylono również w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników przepisy dotyczące opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za te osoby (składki do KRUS na dotychczasowych zasadach będą przez organy właściwe opłacane tylko w przypadku osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 63 ust. 15 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym);
– uchylenie art. 17 ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych, czyli przepisu, który wskazywał kolejność osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego;
– uchylenie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, czyli przepisu warunkującego przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego od daty powstania niepełnosprawności,
– uchylenie negatywnej przesłanki uniemożliwiającej przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego jeśli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do własnej emerytury, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia,
– uchylenie art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych, ograniczającego zbiegi wymienionych w tym przepisie świadczeń rodzinnych.

Opisane wyżej, nowe warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, które obowiązywać będą od 1 stycznia 2024r. nie dotyczą osób, które, na zasadzie zachowania praw nabytych, będą pobierać to świadczenie na podstawie przepisów dotychczasowych, o czym poniżej.
Jeżeli osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18. roku życia, będzie chciała po 31 grudnia 2023r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach (czyli z możliwością podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bez ograniczeń) – musi po tej dacie zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i ponownie złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów.

W sprawach o świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, do którego prawo powstało do dnia 31 grudnia 2023r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Osoby, którym przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym, albo od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., przyznane zostało co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, zachowują, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, nie dłużej jednak niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane (art. 63 ust. 1-2 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Osoby, o których mowa w art. 63 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym, zachowują prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach określonych w zdaniu pierwszym jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności (art. 63 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Dodatkowo świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, nie przysługuje jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 6 ustawy o świadczeniu wspierającym).

W przypadku, gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyły wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego postępowanie z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, zawiesza się do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

W przypadku podjęcia zawieszonego postępowania, o którym mowa powyżej, prawo, ustala się po dokonaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 8 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Wypłata świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 9 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

W przypadku odmowy przyznania osobie wymagającej opieki świadczenia wspierającego lub pozostawienia wniosku o to świadczenie bez rozpatrzenia, odpowiednio świadczenie pielęgnacyjne o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, wypłaca się od miesiąca, w którym wstrzymano jego wypłatę do końca okresu na jaki je przyznano, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym (art. 63 ust. 10 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Za nienależnie pobrane świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym uważa się świadczenie wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające (art. 63 ust. 11 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).
Osoba z niepełnosprawnościami, składając w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o świadczenie wspierające będzie mogła zdecydować od jakiego miesiąca chce mieć przyznane przez ZUS świadczenie wspierające, dzięki czemu może nie dopuścić do sytuacji otrzymania świadczenia wspierającego za ten sam okres, za który jej opiekun otrzymał w gminie świadczenie pielęgnacyjne i tym samym uniknąć sytuacji powstania nienależnych świadczeń po stronie jej opiekuna.

Osoba pobierająca na zasadach określonych w art. 63 ust. 12 ustawy o świadczeniu wspierającym ( sytuacja zgonu osoby wymagającej opieki po 31.12.2023r.) świadczenie pielęgnacyjne, nie traci prawa odpowiednio do:
1) świadczenia rodzicielskiego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych;
2) dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych;
3) świadczenia pielęgnacyjnego, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych, pomimo podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub ustalenia tej osobie prawa do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (art. 63 ust. 13 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Burmistrz nie opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą, na zasadach określonych w art. 63 ust. 12 ustawy o świadczeniu wspierającym, świadczenie pielęgnacyjne (art. 63 ust. 14 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Specjalny zasiłek opiekuńczy

Z dniem wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym, czyli 1 stycznia 2024r. zostaje uchylony art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujący zasady przysługiwania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Oznacza to, że od tej daty specjalny zasiłek opiekuńczy nie będzie już przyznawany. Jedynie, na podstawie przepisów przejściowych, zasiłek ten będzie mógł być przyznawany także po 31 grudnia 2023r. w pewnych przypadkach – na zasadzie zachowania praw nabytych. Szczegółowe informacje dotyczące przepisów przejściowych regulujących te kwestię opisane zostały poniżej.

Opiekunowie osób z niepełnosprawnościami, które nabyły bądź nabędą na starych zasadach, obowiązujących przed wejściem w życie ustawy o świadczeniu wspierającym (tj. do 31 grudnia 2023r.), prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, jeśli taka będzie ich wola, będą mogły w dalszym ciągu pobierać wymienione świadczenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami, także w przypadku uzyskania kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność lub rozpoczęcia kolejnego okresu zasiłkowego (art. 63 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Osoby, o których mowa w art. 63 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym, zachowują prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach określonych w zdaniu pierwszym jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności (art. 63 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach określonych powyżej przysługuje również po upływie okresu zasiłkowego w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych, na który prawo zostało przyznane, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy (art. 63 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Specjalny zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, nie przysługuje jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 6 ustawy o świadczeniu wspierającym).

W przypadku, gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyły wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego, postępowanie z wniosku o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, zawiesza się do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Wypłata specjalnego zasiłku opiekuńczego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 9 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

W przypadku odmowy przyznania osobie wymagającej opieki świadczenia wspierającego lub pozostawienia wniosku o to świadczenie bez rozpatrzenia, odpowiednio specjalny zasiłek opiekuńczy o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, wypłaca się od miesiąca, w którym wstrzymano jego wypłatę, do końca okresu na jaki go przyznano, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym (art. 63 ust. 10 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Za nienależnie pobrany specjalny zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym uważa się zasiłek wypłacony za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające (art. 63 ust. 11 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).
Osoba z niepełnosprawnościami, składając w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o świadczenie wspierające będzie mogła zdecydować od jakiego miesiąca chce mieć przyznane przez ZUS świadczenie wspierające, dzięki czemu może nie dopuścić do sytuacji otrzymania świadczenia wspierającego za ten sam okres, za który jej opiekun otrzymał w gminie specjalny zasiłek opiekuńczy i tym samym uniknąć sytuacji powstania nienależnych świadczeń po stronie jej opiekuna.

W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba pobierająca na podstawie art. 16a ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych (w brzmieniu dotychczasowym) specjalny zasiłek opiekuńczy, zachowuje prawo do tego świadczenia, do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki, chyba że zgon osoby wymagającej opieki nastąpił przed dniem 1 stycznia 2024 r. (art. 63 ust. 12 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Osoba pobierająca na zasadach określonych w art. 63 ust. 12 ustawy o świadczeniu wspierającym specjalny zasiłek opiekuńczy, nie traci prawa odpowiednio do:
1) świadczenia rodzicielskiego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych;
2) dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych;
3) specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych, pomimo podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub ustalenia tej osobie prawa do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (art. 63 ust. 13 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Burmistrz nie opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą, na zasadach określonych w ust. 12 ustawy o świadczeniu wspierającym, specjalny zasiłek opiekuńczy (art. 63 ust. 14 ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym).

Zasiłek dla opiekuna

Zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustalaniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 6 ustawy o świadczeniu wspierającym).

W przypadku, gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyły wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego postępowanie z wniosku o ustalenie zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustalaniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, zawiesza się do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym).

Wypłata zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustalaniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 9 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym).

W przypadku odmowy przyznania osobie wymagającej opieki świadczenia wspierającego lub pozostawienia wniosku o to świadczenie bez rozpatrzenia, odpowiednio zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustalaniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, wypłaca się od miesiąca, w którym wstrzymano jego wypłatę do końca okresu na jaki go przyznano, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym (art. 63 ust. 10 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym).

Za nienależnie pobrany zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustalaniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów uważa się zasiłek wypłacony za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające (art. 63 ust. 11 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym).
Osoba z niepełnosprawnościami, składając w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o świadczenie wspierające będzie mogła zdecydować od jakiego miesiąca chce mieć przyznane przez ZUS świadczenie wspierające, dzięki czemu może nie dopuścić do sytuacji otrzymania świadczenia wspierającego za ten sam okres, za który jej opiekun otrzymał w gminie zasiłek dla opiekuna i tym samym uniknąć sytuacji powstania nienależnych świadczeń po stronie jej opiekuna.

W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba pobierająca zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustalaniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, zachowuje prawo do tego świadczenia, do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki, chyba że zgon osoby wymagającej opieki nastąpił przed dniem 1 stycznia 2024 r. (art. 63 ust. 12 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym).

Osoba pobierająca na zasadach określonych w art. 63 ust. 12 ustawy o świadczeniu wspierającym – zasiłek dla opiekuna, nie traci prawa odpowiednio do:
1) świadczenia rodzicielskiego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych;
2) dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych;
3) zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustalaniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, pomimo podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub ustalenia tej osobie prawa do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (art. 63 ust. 13 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym).

Burmistrz nie opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustalaniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (art. 63 ust. 14 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym).